Sağlık Bakanlığı Personeli Kaç Yılda Bir Tayin İsteyebilir?
Konya’dayım. Bir yanım mühendis, diğer yanım insan. Sabah kahvemi içerken bile kafamın içinde iki ses tartışıyor. Bugün tartışmanın konusu oldukça net ama yorucu: Sağlık Bakanlığı personeli kaç yılda bir tayin isteyebilir? Basit gibi duran bu soru, biraz kazıyınca hem yönetmeliklere hem de insan hayatına dokunuyor.
İçimdeki mühendis “net kurallar vardır, aç yönetmeliği bak” diyor. İçimdeki insan tarafı ise “ya evinden, ailesinden, alıştığı şehirden kopanlar?” diye soruyor. Gel, bu iki tarafı ayrı ayrı konuşturalım.
İçimdeki Mühendis Konuşuyor: Sistem, Süre ve Kurallar
Mühendis tarafım için her şey ölçülebilir olmalı. Süre, şart, istisna. Sağlık Bakanlığı personelinin yer değiştirme hakkı da belli bir sistemle ilerliyor.
Genel uygulamaya baktığımızda şunu görüyoruz: Sağlık Bakanlığı personeli, görev yaptığı yerde en az 1 yılını doldurduktan sonra isteğe bağlı tayin talebinde bulunabiliyor. Bu talepler genellikle yılda bir ya da iki kez açılan yer değiştirme dönemlerinde yapılıyor.
İçimdeki mühendis hemen not düşüyor:
“Ama bu herkes için birebir aynı değil.”
Evet. Kadro türü, hizmet puanı, çalışılan bölge, zorunlu hizmet durumu gibi değişkenler devreye giriyor. Bazı personel için fiilen tayin isteyebilmek mümkün olsa bile, atanabilmek hizmet puanı nedeniyle yıllar alabiliyor.
Mühendis tarafım bunu şöyle özetliyor: Sistem adil görünmek için sayılara dayanıyor. Puanın varsa gidersin, yoksa beklersin.
İçimdeki İnsan Tarafı Araya Giriyor: Hayat Sayılara Sığmıyor
Tam bu noktada içimdeki insan itiraz ediyor.
“İyi de herkes puan mı?”
Sağlık Bakanlığı personeli kaç yılda bir tayin isteyebilir sorusu, kâğıt üzerinde bir yıl gibi görünse de, gerçek hayatta bu süre bazen üç yıl, bazen beş yıl hatta daha fazla hissedilebiliyor.
Konya’da yaşıyorum ama düşünün; doğuda görev yapan bir hemşireyi, ailesi batıda olan bir sağlık teknikerini. Kağıt üzerinde “isteyebilir”, ama kalben hâlâ yerinde sayıyor.
İnsan tarafım şunu fısıldıyor:
“Tayin istemek başka, tayin olabilmek bambaşka.”
İşte bu fark, sistemle insan arasındaki gerilimi yaratıyor.
Mazeret Tayinleri: Mühendisle İnsanın Uzlaştığı Yer
Burada iki taraf da biraz olsun rahatlıyor. Çünkü mazeret tayinleri dediğimiz alan, daha insani bir pencere açıyor.
Eş durumu, sağlık durumu, can güvenliği gibi gerekçelerle yapılan tayin başvurularında süre şartı daha esnek olabiliyor. Yani Sağlık Bakanlığı personeli kaç yılda bir tayin isteyebilir sorusunun cevabı, mazeret varsa bambaşka bir hâl alıyor.
İçimdeki mühendis bunu “istisna maddeleri” olarak tanımlıyor. İçimdeki insan ise “en azından biri ‘dur bir dinleyelim’ demiş” diye düşünüyor.
Ama burada da bir belirsizlik var. Her mazeret kabul edilmiyor, her belge yeterli sayılmıyor. İnsan, hayatını dosya haline getirip sunmak zorunda kalıyor.
Hizmet Puanı: Matematik mi, Kader mi?
İşte mühendis tarafımın en sevdiği ama insan tarafımın en çok zorlandığı konu: hizmet puanı.
Teoride çok mantıklı. Zor yerde çalışan daha çok puan alır, önce tayin olur. Ama pratikte şu soru kafamı kurcalıyor:
“Ya herkesin zor kavramı farklıysa?”
Sağlık Bakanlığı personeli kaç yılda bir tayin isteyebilir sorusu, hizmet puanı nedeniyle “ne zaman gidebilirim?” sorusuna dönüşüyor. Bazen bir yıl yetiyor, bazen beş yıl geçse de aynı yerde kalınıyor.
Analitik Bakış vs. İnsani Gerçeklik
Mühendis tarafım diyor ki: “Kurallar olmalı, yoksa kaos olur.”
İnsan tarafım cevap veriyor: “Kurallar var ama duygular da var.”
Belki de sorun şu: Bu iki bakış açısı yeterince yan yana gelmiyor. Tayin sistemi çalışıyor ama yıpranma payını tam hesaplayamıyor.
Sonuçta Sağlık Bakanlığı personeli kaç yılda bir tayin isteyebilir sorusunun tek bir cevabı yok. Yönetmelikte “bir yıl” yazabilir, ama insanın iç dünyasında bu süre çok daha uzun ya da çok daha ağır hissedilebilir.
Ve Konya’da bir masada otururken, içimdeki iki ses hâlâ tartışıyor. Biri cetvelle ölçüyor, diğeri kalple. İkisi de haklı. Asıl mesele, bu ikisini aynı cümlede buluşturabilmek.