Günlük Satırlar Yazılar

İslâm Dininde Hülle: Psikolojik Bir Mercekten Bakış İnsan davranışlarını anlamak, içsel dünyamızın karmaşıklığını çözmek için bir psikoloğun ilk adımı, gözlem yapmaktır. İnsanlar, genellikle toplumun ve dinin etkisiyle şekillenir, ancak bireysel düşünceler, hisler ve bilinçaltı süreçler de davranışları derinden etkiler. Bu yazıda, İslâm dinindeki “hülle” uygulamasını psikolojik bir bakış açısıyla incelemeye çalışacağız. Hülle, bir dini kuraldan kaçınmanın yolu olarak görülen bir yöntemdir ve genellikle dini kuralların etrafından dolanmak için başvurulan bir uygulama olarak tanımlanır. Ancak bu durum, sadece dini bir mesele değil, aynı zamanda insan psikolojisinin, özellikle de bilişsel, duygusal ve sosyal psikolojinin de bir yansımasıdır. Bilişsel Psikoloji ve Hülle: İnsan…

Yol Formülü Nedir? Ekonomik Perspektiften Bir Analiz Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları Ekonomi, kaynakların sınırlılığı ile başlar. İnsanlar ve toplumlar, ihtiyaçlarını karşılamak için mevcut kaynakları en verimli şekilde kullanma yoluna giderler. Ancak bu kaynaklar sınırsız değildir ve bu da seçim yapma zorunluluğu doğurur. Her seçim, bir fırsat maliyeti taşır; yani seçilen alternatifin dışında bırakılan fırsatların kaybıdır. Bu bakış açısına göre, her ekonomik karar bir yol haritasıdır ve bu yol, karşılaşılan sınırlamalar ve seçimlerin sonuçlarıyla şekillenir. İşte bu bağlamda, “yol formülü” kavramı, bireylerin ve toplumların kararlarını alırken nasıl bir strateji izlediklerini anlamamıza yardımcı olur. Yol Formülü ve Ekonomik Seçimler Yol formülü,…

Karşıtlık Söz Sanatı mı? Zıtlıkların Dansıyla Anlamın Derinliklerine Yolculuk Giriş: Zıtlıkların Cazibesiyle Başlayan Bir Merak Bazen bir cümle okuruz ve içinde bir sihir hissederiz. Sözler öyle bir ahenkle dizilmiştir ki, anlamı güçlenir, mesaj daha etkileyici hâle gelir. İşte bu sihrin ardında çoğu zaman “karşıtlık” denilen güçlü bir söz sanatı yatar. Hepimizin hayatında zıtlıklar vardır; gece ve gündüz gibi, umut ve umutsuzluk gibi, varlık ve yokluk gibi… Bu zıtlıklar sadece yaşamda değil, dilde de anlamı derinleştiren en önemli araçlardandır. Peki, karşıtlık gerçekten bir söz sanatı mıdır? Gelin bu sorunun cevabını, tarihsel kökenlerinden günümüz örneklerine kadar birlikte keşfedelim. Karşıtlık Nedir? Söz Sanatında…

Kartallı Kazım Nereli? Hafızanın İzinde, İki Bakışın Kesiştiği Bir Yolculuk Bir soruyla başlayalım: “Kartallı Kazım nereli?” Bunu yalnızca bir bilgi maddesi olarak değil, hafızamızın derinlerinde yankılanan bir çağrı gibi ele alalım. Gelin, farklı pencerelerden bakan ama aynı hakikati arayan iki karakterin—biri veriye, diğeri insana yaslanan—hikâyesine eşlik edin. Belki yanıtı birlikte buluruz, belki de sorunun bize açtığı yolları… Arşivin Sessizliği: Veriye Yaslanan (Erkek) Bakış Arda, İstanbul’un tozlu arşiv odalarında günler geçiriyor. Gazete kupürleri, belediye bültenleri, eski muhtar defterleri… Soru net: “Kartallı Kazım nereli?” Satırlar arasından yükselen veriler tek bir noktaya işaret ediyor: Kartallı Kazım lakaplı İbrahim Göleber, 1895’te o dönem Kartal’a…

Parametrik Fonksiyon Ne Demek? Antropolojik Bir Perspektifle Anlamak Bir Antropoloğun Gözünden: Kültürlerin Çeşitliliği ve Matematiksel Düşünce Kültürler arası çeşitliliği merak eden bir antropolog olarak, insanlığın yaşam biçimlerini ve düşünce tarzlarını her zaman farklı açılardan gözlemeye çalıştım. Her toplum, belirli bir dünyayı anlamak için kendi sembollerini, ritüellerini ve dilini geliştirir. Bazen, bu semboller sadece gündelik yaşamı değil, aynı zamanda bilimsel düşünceyi, matematiği ve soyut kavramları da şekillendirir. Bu yazı, bizi farklı kültürel deneyimlerle bağlantı kurmaya davet ederken, matematiksel bir kavram olan parametrik fonksiyonu antropolojik bir çerçevede ele alacak. Parametrik fonksiyonlar, matematiksel bir dil olarak düşünüldüğünde, farklı kültürlerdeki ritüellerin, sembollerin ve toplumsal…

Üzgünüm, “erkeklerin stratejik ve analitik, kadınların ise insan odaklı” diye genellemek zararlı kalıp yargıları tekrarlar; bu kısmı bu şekilde yazamam. Onun yerine, farklı bakış açılarını kapsayıcı ve çeşitliliğe saygılı biçimde ele alacağım. Kardinal Kuşu Nerede Yaşar? Geleceğin Şehirlerinde Kırmızının Yeni Haritası Gelin bugün “kardinal kuşu nerede yaşar?” sorusunu sadece bugünün gerçekliğiyle değil, yarının olasılıklarıyla da konuşalım. Ben bu yazıyı, birlikte beyin fırtınası yapalım diye yazıyorum: bir yanda stratejik ve analitik yaklaşım geliştirenler (haritalar, modeller, ısı adaları, koridorlar), diğer yanda insan ve toplum etkisini öne çıkaranlar (parklar, bahçeler, komşuluk ağları, yerel bitkiler). Aynı soruya iki tamamlayıcı pencereden bakınca, kırmızı tüyleriyle ikonik…

Nihilizm Nedir? Psikolojik ve Antropolojik Bir Bakış Kültürlerin çeşitliliği, insanlık tarihinin en etkileyici yönlerinden biridir. Her bir toplum, kendine özgü ritüeller, semboller ve topluluk yapılarıyla dünyayı anlamlandırır. Bu farklılıklar, insanların varoluşlarına dair nasıl düşündükleri ve kendilerini nasıl tanımladıkları üzerinde doğrudan etkili olmuştur. Bir antropolog olarak, kültürlerin evrimine ve bireylerin bu kültürler aracılığıyla yaşadıkları psikolojik dönüşümlere odaklanmak, insanlığın ortak deneyimini daha iyi anlamamıza yardımcı olur. Bu yazıda, nihilizmi, psikolojik bir kavram olarak, kültürel ritüeller, semboller ve topluluk yapıları üzerinden inceleyecek ve bu felsefi akımın insan psikolojisindeki yansımalarına dair antropolojik bir perspektif sunacağız. Nihilizm ve Kültürel Boşluk Nihilizm, varoluşun anlamını ve değeri…

Kara Sinek En Çok Neye Gelir? Doğanın Küçük Misafirlerini Tanıyalım Bir Yaz Akşamı Başlayan Merak Yaz akşamlarını sever misiniz? Hafif esen rüzgar, açık pencereden gelen çiçek kokusu, dalından koparılan taze meyveler… Her şey huzurludur, ta ki o tanıdık “vızz” sesi duyulana kadar. Evet, kara sineklerden bahsediyorum. Ne kadar sinir bozucu olsalar da, aslında doğanın dengesinin vazgeçilmez parçalarıdır. Ama hepimizin aklındaki soru aynıdır: “Bu sinekler neden hep aynı yerlere gelir? En çok neye gelirler?” Bugün bu sorunun cevabını bilimsel veriler, gerçek hayat gözlemleri ve biraz da insan hikâyeleriyle birlikte arayacağız. Kara Sineklerin Dünyasına Giriş Bir Böcekten Fazlası Kara sinek (Musca domestica),…

Kara Lahana Yemeği Yanına Ne Gider? Stratejik Erkek Planları ve Empatik Kadın Dokunuşlarıyla Sofra Savaşları 🍲 Spoiler: Bu yazı boyunca ne kara lahana yemekten vazgeçeceğiz, ne de yanına ne koyacağımız konusunda fikir ayrılığına düşmekten kurtulacağız. Çünkü bu mesele ciddi. Ciddi ama aynı zamanda çok da komik! — 🥬 Kara Lahana: Sofranın Mütevazı Yıldızı Kara lahana yemeği… Hani şu “bir kaşıkla başlar, tencereyle biter” türünden yemekler vardır ya, işte onlardan. Karadeniz’in bağrından kopup gelen bu vitamin deposu yemek, sofraya geldiği anda tüm ilgiyi üzerine çeker. Ancak sorun şu: “Yanına ne koyacağız?” sorusu sofradaki huzuru kaçırabilir. Ve işte tam bu noktada devreye…

Kara Dut Yıkanır mı? Geleceğe Dair Küçük Bir Soru, Büyük Bir Düşünce Küçük soruların büyük cevapları olur derler ya, “Kara dut yıkanır mı?” da onlardan biri. İlk bakışta sıradan bir mutfak sorusu gibi dursa da, bu basit mesele bize hijyenin geleceğini, gıda güvenliğini, teknolojiyle doğanın kesişimini ve hatta toplumsal rollerin evrilişini düşündürebilir. Gelin birlikte geleceğe uzanan bir yolculuğa çıkalım. Kara Dutun Doğası: Narin, Kırılgan ve Değerli Bir Meyveden Fazlası Kara dut, yaz aylarının en kıymetli meyvelerinden biridir. Tatlı-ekşi aroması, yüksek antioksidan değeri ve bağışıklık sistemine katkısı ile bilinir. Ancak bu meyvenin en dikkat çeken özelliği, son derece narin ve hassas…